ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ ΚΑΤΑ ΚΡΑΤΩΝ
Η «Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων - Transatlantic Trade and Investment Partnership» (TTIP) ή αλλιώς «Διατλαντική Ζώνη Ελεύθερου Εμπορίου - Transatlantic Free Trade Area» (TAFTA) είναι ο τίτλος για την συνεργασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ για επιχειρηματικές συμφωνίες που καταστρέφουν το περιβάλλον όπως τον αιγιαλό και τα δάση. Τα κράτη που υπογράφουν τέτοιες συμφωνίες όπως η Ελλάδα (στον κλάδο υγείας) δέχονται ότι δεν ισχύει το σύνταγμα τους. Μία από τις συμφωνίες καλείται TTIP-TAFTA και πρόκειται για ελεύθερες συναλλαγές και επενδύσεις μεταξύ δύο ανταγωνιζομένων εμπορικών εταίρων.
Ο επικεφαλής των διαπραγματεύσεων της Ε.Ε. Ignacio Garcia-Bercero εξερχόμενος από τις συνομιλίες του πρώτου γύρου των διαβουλεύσεων για την TTIP τόνισε «Έχουμε ήδη αγωνιστεί για πολλούς μήνες για να προετοιμάσουμε το έδαφος για μια φιλόδοξη συμφωνία εμπορίου και επενδύσεων που θα ενισχύσει τη διατλαντική οικονομία, την δημιουργία θέσεων απασχόλησης και την ανάπτυξη, τόσο για την ΕΕ όσο και τις ΗΠΑ».
Στον αντίποδα της συμφωνίας επίσημες φωνές -από την ακαδημαϊκή κοινότητα έως οικονομικούς και πολιτικούς αναλυτές- αμφισβητούν σημεία της συνθήκης, σημειώνοντας ότι σε καμία χώρα όπου υπογράφηκαν τέτοιου είδους συμφωνίες δεν ακολούθησε αύξηση των επενδύσεων, ενώ παράλληλα υπονομεύθηκαν οι βασικές αρχές της δημοκρατίας. Από την άλλη οι συμφωνίες του ΠΟΕ όπως η TRIPS και οι μυστικές διαπραγματεύσεις ΕΕ-ΗΠΑ αναφέρονται σε κάθε κράτος-μέλος του το οποίο είναι υποχρεωμένο να αναγνωρίζει την πατέντα ή αλλιώς τις «πνευματικές ιδιοκτησίες» πάνω σε οποιοδήποτε αγαθό, ακόμα και στα άυλα όπως είναι οι πνευματικές δημιουργίες.
Μια από τις πρώτες αντιδράσεις για την TRIPS ήρθε από τις αναπτυσσόμενες χώρες το 2001 ενάντια στην Διακήρυξη της Ντόχα, σχετικά με την πατέντα πάνω στα φάρμακα, με την οποία κάθε εταιρεία φαρμάκων εξασφαλίζει το δικαίωμα αποκλειστικής πώλησης του προϊόντος της στην αγορά για 20 χρόνια. Έτσι λοιπόν, με τη ρήτρα της πατέντας, η εκάστοτε εταιρεία έχει το ελεύθερο να ορίζει -για παράδειγμα- την τιμή του φαρμάκου της χωρίς ανταγωνισμό ή κάποιον άλλο περιορισμό, ενώ δεν δίνεται για κάποια χρόνια η δυνατότητα παραγωγής των φθηνότερων γενόσημων φαρμάκων. Κι ενώ η συμφωνία πρεσβεύει ότι η επιβολή των πνευματικών δικαιωμάτων θα έχει στόχο την προώθηση της τεχνολογικής καινοτομίας, προς αμοιβαίο όφελος παραγωγών και χρηστών της τεχνολογικής γνώσης, αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι η δημιουργία μονοπωλίων με στόχο την προστασία συμφερόντων.
Σε παράλληλους χρόνους με την TRIPS και υπό πλήρη μυστικοπάθεια, το 1995 ιδρύθηκε ο «Διατλαντικός Οικονομικός Διάλογος - Transatlantic Business Dialogue» (TABD) από τις ισχυρότερες ευρωπαϊκές και αμερικάνικες εταιρίες, με σκοπό την ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου.
Σχεδόν μια δεκαετία αργότερα, το 2007, δημιουργείται το «Διατλαντικό Οικονομικό Συμβούλιο - Transatlantic Business Council» (TABC) ενισχύοντας την άρση των ρυθμίσεων που επηρεάζουν τις υπερεθνικές επιχειρήσεις.
Το 2011 και μετά από πιέσεις, η ΕΕ και οι ΗΠΑ συντάσσουν ομάδα διαβούλευσης των παραπάνω εργασιών και μετά από αρκετές συναντήσεις, τον Απρίλιο του 2012, ο TABD από κοινού με την «Επιχειρηματική Στρογγυλή Τράπεζα» των ΗΠΑ και τη «Στρογγυλή Τράπεζα των Ευρωπαίων Βιομηχάνων» απαίτησαν μια φιλόδοξη εμπορική και επενδυτική συνεργασία μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ.
Στην ίδια λογική βρίσκεται και η Ελλάδα, αν θεωρήσουμε ότι θα αποτελέσει αναπόσπαστο κομμάτι της συμφωνίας, η οποία ακολουθεί το ίδιο δρόμο της ΤΤΙΡ μέσω της ιδιωτικοποίησης των δημόσιων παροχών, όπως η υγεία, η παιδεία και νερό, ενώ παράλληλα έχει ήδη υπογράψει 43 διμερείς συμφωνίες που περιέχουν τέτοιες ρήτρες. Η Δώρα Κοτσακά, διδάκτορας Πολιτικής Κοινωνιολογίας, με ειδικό ενδιαφέρον στην πολιτική συμπεριφορά και τα πολιτικά κόμματα δήλωσε πως
Στον αντίποδα της συμφωνίας επίσημες φωνές -από την ακαδημαϊκή κοινότητα έως οικονομικούς και πολιτικούς αναλυτές- αμφισβητούν σημεία της συνθήκης, σημειώνοντας ότι σε καμία χώρα όπου υπογράφηκαν τέτοιου είδους συμφωνίες δεν ακολούθησε αύξηση των επενδύσεων, ενώ παράλληλα υπονομεύθηκαν οι βασικές αρχές της δημοκρατίας. Από την άλλη οι συμφωνίες του ΠΟΕ όπως η TRIPS και οι μυστικές διαπραγματεύσεις ΕΕ-ΗΠΑ αναφέρονται σε κάθε κράτος-μέλος του το οποίο είναι υποχρεωμένο να αναγνωρίζει την πατέντα ή αλλιώς τις «πνευματικές ιδιοκτησίες» πάνω σε οποιοδήποτε αγαθό, ακόμα και στα άυλα όπως είναι οι πνευματικές δημιουργίες.
Μια από τις πρώτες αντιδράσεις για την TRIPS ήρθε από τις αναπτυσσόμενες χώρες το 2001 ενάντια στην Διακήρυξη της Ντόχα, σχετικά με την πατέντα πάνω στα φάρμακα, με την οποία κάθε εταιρεία φαρμάκων εξασφαλίζει το δικαίωμα αποκλειστικής πώλησης του προϊόντος της στην αγορά για 20 χρόνια. Έτσι λοιπόν, με τη ρήτρα της πατέντας, η εκάστοτε εταιρεία έχει το ελεύθερο να ορίζει -για παράδειγμα- την τιμή του φαρμάκου της χωρίς ανταγωνισμό ή κάποιον άλλο περιορισμό, ενώ δεν δίνεται για κάποια χρόνια η δυνατότητα παραγωγής των φθηνότερων γενόσημων φαρμάκων. Κι ενώ η συμφωνία πρεσβεύει ότι η επιβολή των πνευματικών δικαιωμάτων θα έχει στόχο την προώθηση της τεχνολογικής καινοτομίας, προς αμοιβαίο όφελος παραγωγών και χρηστών της τεχνολογικής γνώσης, αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι η δημιουργία μονοπωλίων με στόχο την προστασία συμφερόντων.
Σε παράλληλους χρόνους με την TRIPS και υπό πλήρη μυστικοπάθεια, το 1995 ιδρύθηκε ο «Διατλαντικός Οικονομικός Διάλογος - Transatlantic Business Dialogue» (TABD) από τις ισχυρότερες ευρωπαϊκές και αμερικάνικες εταιρίες, με σκοπό την ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου.
Σχεδόν μια δεκαετία αργότερα, το 2007, δημιουργείται το «Διατλαντικό Οικονομικό Συμβούλιο - Transatlantic Business Council» (TABC) ενισχύοντας την άρση των ρυθμίσεων που επηρεάζουν τις υπερεθνικές επιχειρήσεις.
Το 2011 και μετά από πιέσεις, η ΕΕ και οι ΗΠΑ συντάσσουν ομάδα διαβούλευσης των παραπάνω εργασιών και μετά από αρκετές συναντήσεις, τον Απρίλιο του 2012, ο TABD από κοινού με την «Επιχειρηματική Στρογγυλή Τράπεζα» των ΗΠΑ και τη «Στρογγυλή Τράπεζα των Ευρωπαίων Βιομηχάνων» απαίτησαν μια φιλόδοξη εμπορική και επενδυτική συνεργασία μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ.
Στην ίδια λογική βρίσκεται και η Ελλάδα, αν θεωρήσουμε ότι θα αποτελέσει αναπόσπαστο κομμάτι της συμφωνίας, η οποία ακολουθεί το ίδιο δρόμο της ΤΤΙΡ μέσω της ιδιωτικοποίησης των δημόσιων παροχών, όπως η υγεία, η παιδεία και νερό, ενώ παράλληλα έχει ήδη υπογράψει 43 διμερείς συμφωνίες που περιέχουν τέτοιες ρήτρες. Η Δώρα Κοτσακά, διδάκτορας Πολιτικής Κοινωνιολογίας, με ειδικό ενδιαφέρον στην πολιτική συμπεριφορά και τα πολιτικά κόμματα δήλωσε πως
«ο θεμελιώδης στόχος αυτής της συμφωνίας δεν είναι μόνο αυτή η “άρση των κανονιστικών φραγμών’, δηλαδή η υποβάθμιση βασικών κοινωνικών προτύπων και περιβαλλοντικών κανόνων όπως είναι τα εργασιακά δικαιώματα, οι κανόνες για την ασφάλεια των τροφίμων, οι κανονισμοί για τη χρήση των τοξικών χημικών ουσιών κ.α., αλλά και η επαναθέσμιση του κοινωνικού χώρου προς όφελος του κεφαλαίου, δηλαδή η δημιουργία των κατάλληλων θεσμών που θα εξασφαλίζουν την ασυδοσία της αγοράς».
Επίσης το πιο μετεωρίζον σημείο της συμφωνίας είναι ο μηχανισμός επίλυσης διαφορών μεταξύ επενδυτή και κράτους «Investor-State Dispute Settlement» (ISDS), καθώς η ενσωμάτωσή του μηχανισμού (στην TTIP) θα παρέχει στους ξένους επενδυτές δικαιώματα πέρα και πάνω από ότι απολαμβάνουν οι πολίτες και οι εγχώριες εταιρείες μιας χώρας. Ο μηχανισμός ISDS θα παρέχει την δυνατότητα σε εταιρείες και επενδυτές να παραβλέπουν τα εθνικά - νομικά συστήματα του εκάστοτε κράτους και να ανατρέπουν την βάση των δημοκρατικών θεσμών, όπως είναι τα τοπικά δικαστήρια. Μια βασική λεπτομέρεια όμως της ΤΙΙΡ είναι ότι δε θα μπορέσει να εφαρμοστεί εάν έστω και ένα από τα εμπλεκόμενα κράτη δε συμφωνήσει στην υπογραφή της.
Η δημοσιογράφος της Die Tagezseitung, Urlike Herrmann, στην ομιλία της, μετά από πρόσκληση του ιδρύματος «Ρόζα Λούξεμπουργκ» και του Ινστιτούτου «Νίκος Πουλαντζάς», εξήγησε ότι η ενσωμάτωση της ISDS στην TTIP «θα προβλέπει ότι οποιαδήποτε νέα νομοθεσία, πριν φτάσει στο εθνικό κοινοβούλιο, θα πρέπει να εξετάζεται με κριτήριο τη συμβατότητά της με την TTIP. Αυτό σημαίνει ότι οι πολυεθνικές επιχειρήσεις θα μπορούν να κινηθούν εναντίον κυβερνήσεων για ζημίες τις οποίες υπέστησαν ή ακόμα και για ζημιές που μπορεί να υποστούν μελλοντικά, εάν οι νομοθεσίες είναι αντίθετες με την TTIP. Κι όλα αυτά θα εκδικάζονται όχι στο τοπικό δικαστήριο της κάθε χώρας αλλά σε ένα υπερεθνικό δικαστήριο, το οποίο με την σειρά του μπορεί να επιβάλει απεριόριστα πρόστιμα σε ολόκληρα έθνη».
Στο ίδιο μήκος κύματος η διευθύντρια Debbie Barker του διεθνούς προγράμματος στο Center for Food Safety, Ουάσινγκτον των ΗΠΑ , αναφέρει πως «είναι πραξικοπηματικό, με μια συμφωνία που κανείς δεν ξέρει το περιεχόμενό της, να μπορεί μια εταιρία να προσβάλει ένα κυρίαρχο κράτος». Η ίδια πιστεύει ότι η TTIP ακόμη και αν δεν επικυρωθεί τελικά θα αποτελέσει ένα σχέδιο για συνθήκες του μέλλοντος.
Στον 5ο γύρο των διαβουλεύσεων στις Βρυξέλλες στις 14 Ιουλίου 2014, σχετικά με την TTIP και θέτοντας ως άτυπη λήξη αυτών τα τέλη του 2015, ακριβώς πριν την έναρξη της προεκλογικής περιόδου στις ΗΠΑ, οι διαπραγματευτές της συμφωνίας συνεχίζουν να χρησιμοποιούν παραπλανητικά στοιχεία από την έκθεση εκτίμησης επιπτώσεων «Centre for Economic Policy Research» (CEPR) των επενδύσεων σε χώρες που καταστρέφεται το περιβάλλον. Οι εμπνευστές της υποστηρίζουν ότι η οικονομία της ΕΕ θα μπορέσει να ωφεληθεί 119 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο και η οικονομία των ΗΠΑ θα μπορούσε να κερδίσει επιπλέον 95 δισεκατομμύρια δολλάρια το χρόνο - υπολογίζοντας κέρδος 545 ευρώ για κάθε οικογένεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο η μελέτη του CEPR αποκαλύπτει ότι τα οφέλη αυτά θα γίνουν αισθητά μετά το 2027 και μόνον εφόσον επιτευχθεί μια ολοκληρωμένη συμφωνία. Οικονομολόγοι ωστόσο εκτιμούν ότι ακόμα και το πιο ευνοϊκό σενάριο μπορεί οδηγήσει σε οριακή αύξηση μόλις 0,05% του ΑΕΠ στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
ΣΥΡΙΖΑΣτη συνεδρίαση της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στις 15 Ιουλίου 2014, ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Μανώλης Γλέζος χαρακτήρισε εμπορικό ΝΑΤΟ τη Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου ΗΠΑ-Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Οι εμπορικές σχέσεις των ΗΠΑ με όλες τις χώρες της Ευρώπης», είπε ο Μανώλης Γλέζος, «είναι αναπτυγμένες και κατοχυρωμένες με τους διεθνείς κανόνες που διέπουν τέτοιου είδους σχέσεις. Συνεπώς, το πλαίσιο που επιβάλλεται με τη Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου αποσκοπεί στην υποταγή της Ευρώπης στις ΗΠΑ».
Εντέλει, η συμφωνία αυτή κατά κανένα τρόπο δεν προστατεύει τους
Επίσης το πιο μετεωρίζον σημείο της συμφωνίας είναι ο μηχανισμός επίλυσης διαφορών μεταξύ επενδυτή και κράτους «Investor-State Dispute Settlement» (ISDS), καθώς η ενσωμάτωσή του μηχανισμού (στην TTIP) θα παρέχει στους ξένους επενδυτές δικαιώματα πέρα και πάνω από ότι απολαμβάνουν οι πολίτες και οι εγχώριες εταιρείες μιας χώρας. Ο μηχανισμός ISDS θα παρέχει την δυνατότητα σε εταιρείες και επενδυτές να παραβλέπουν τα εθνικά - νομικά συστήματα του εκάστοτε κράτους και να ανατρέπουν την βάση των δημοκρατικών θεσμών, όπως είναι τα τοπικά δικαστήρια. Μια βασική λεπτομέρεια όμως της ΤΙΙΡ είναι ότι δε θα μπορέσει να εφαρμοστεί εάν έστω και ένα από τα εμπλεκόμενα κράτη δε συμφωνήσει στην υπογραφή της.
Η δημοσιογράφος της Die Tagezseitung, Urlike Herrmann, στην ομιλία της, μετά από πρόσκληση του ιδρύματος «Ρόζα Λούξεμπουργκ» και του Ινστιτούτου «Νίκος Πουλαντζάς», εξήγησε ότι η ενσωμάτωση της ISDS στην TTIP «θα προβλέπει ότι οποιαδήποτε νέα νομοθεσία, πριν φτάσει στο εθνικό κοινοβούλιο, θα πρέπει να εξετάζεται με κριτήριο τη συμβατότητά της με την TTIP. Αυτό σημαίνει ότι οι πολυεθνικές επιχειρήσεις θα μπορούν να κινηθούν εναντίον κυβερνήσεων για ζημίες τις οποίες υπέστησαν ή ακόμα και για ζημιές που μπορεί να υποστούν μελλοντικά, εάν οι νομοθεσίες είναι αντίθετες με την TTIP. Κι όλα αυτά θα εκδικάζονται όχι στο τοπικό δικαστήριο της κάθε χώρας αλλά σε ένα υπερεθνικό δικαστήριο, το οποίο με την σειρά του μπορεί να επιβάλει απεριόριστα πρόστιμα σε ολόκληρα έθνη».
Στο ίδιο μήκος κύματος η διευθύντρια Debbie Barker του διεθνούς προγράμματος στο Center for Food Safety, Ουάσινγκτον των ΗΠΑ , αναφέρει πως «είναι πραξικοπηματικό, με μια συμφωνία που κανείς δεν ξέρει το περιεχόμενό της, να μπορεί μια εταιρία να προσβάλει ένα κυρίαρχο κράτος». Η ίδια πιστεύει ότι η TTIP ακόμη και αν δεν επικυρωθεί τελικά θα αποτελέσει ένα σχέδιο για συνθήκες του μέλλοντος.
Στον 5ο γύρο των διαβουλεύσεων στις Βρυξέλλες στις 14 Ιουλίου 2014, σχετικά με την TTIP και θέτοντας ως άτυπη λήξη αυτών τα τέλη του 2015, ακριβώς πριν την έναρξη της προεκλογικής περιόδου στις ΗΠΑ, οι διαπραγματευτές της συμφωνίας συνεχίζουν να χρησιμοποιούν παραπλανητικά στοιχεία από την έκθεση εκτίμησης επιπτώσεων «Centre for Economic Policy Research» (CEPR) των επενδύσεων σε χώρες που καταστρέφεται το περιβάλλον. Οι εμπνευστές της υποστηρίζουν ότι η οικονομία της ΕΕ θα μπορέσει να ωφεληθεί 119 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο και η οικονομία των ΗΠΑ θα μπορούσε να κερδίσει επιπλέον 95 δισεκατομμύρια δολλάρια το χρόνο - υπολογίζοντας κέρδος 545 ευρώ για κάθε οικογένεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο η μελέτη του CEPR αποκαλύπτει ότι τα οφέλη αυτά θα γίνουν αισθητά μετά το 2027 και μόνον εφόσον επιτευχθεί μια ολοκληρωμένη συμφωνία. Οικονομολόγοι ωστόσο εκτιμούν ότι ακόμα και το πιο ευνοϊκό σενάριο μπορεί οδηγήσει σε οριακή αύξηση μόλις 0,05% του ΑΕΠ στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
ΣΥΡΙΖΑΣτη συνεδρίαση της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στις 15 Ιουλίου 2014, ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Μανώλης Γλέζος χαρακτήρισε εμπορικό ΝΑΤΟ τη Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου ΗΠΑ-Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Οι εμπορικές σχέσεις των ΗΠΑ με όλες τις χώρες της Ευρώπης», είπε ο Μανώλης Γλέζος, «είναι αναπτυγμένες και κατοχυρωμένες με τους διεθνείς κανόνες που διέπουν τέτοιου είδους σχέσεις. Συνεπώς, το πλαίσιο που επιβάλλεται με τη Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου αποσκοπεί στην υποταγή της Ευρώπης στις ΗΠΑ».
Εντέλει, η συμφωνία αυτή κατά κανένα τρόπο δεν προστατεύει τους
καταναλωτές, αλλά ευνοεί το μεγάλο κεφάλαιο, μεγιστοποιώντας τα κέρδη του και θέτοντάς τα εκτός ελέγχου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου